Đột quỵ hay tai biến mạch máu não xảy ra khi não bị tổn thương do nguồn máu nuôi dưỡng bị gián đoạn. Não luôn cần một nguồn cung cấp năng lượng ổn định để hoạt động. Nếu nguồn máu tới não bị hạn chế hoặc bị nghẽn tại bất kỳ điểm nào, não sẽ bị tổn thương. Nếu nguồn cung máu bị gián đoạn trong vài phút, các tế bào não có thể bị tổn thương vĩnh viễn và vùng não bị ảnh hưởng sẽ chết.

 

Thiểu năng hoặc mất kiểm soát các chức năng cơ thể gây ra bởi sự thiếu hụt nguồn cung máu đến một hay một số vùng của não được gọi là đột quỵ.

Có hai loại đột quỵ chính – thiếu máu cục bộ và xuất huyết.

Đối với bệnh Đột quỵ do thiếu máu cục bộ, chiếm tỷ lệ khoảng 80% trong các trường hợp bệnh đột quỵ, nguồn cung máu tới não bị gián đoạn do tắc một hoặc nhiều mạch máu. Sự tắc nghẽn này thường xảy ra tại một trong hai động mạch cảnh ở cổ nơi cung cấp máu mang dưỡng khí từ tim lên não.

Một cục máu đông cũng có thể sản sinh tại các nơi khác nhau trong cơ thể và di chuyển theo dòng máu cho đến khi bị tắc trong một mạch máu vốn đã bị hẹp trước đó như do bị xơ vữa động mạch. Khoảng 10% các ca đột quỵ do thiếu máu cục bộ được cảnh báo trước bởi các cơn đột quy do thiếu máu cục bộ ngắn (TIAs). Những cơn đột quỵ ngắn này làm gián đoạn tạm thời nguồn cung máu tới não. Chúng thường kéo dài chỉ trong một vài phút và hầu hết các triệu chứng của chúng hoàn toàn không xuất hiện trong vòng 24 tiếng.

Ít phổ biến hơn là đột quỵ do xuất huyết, nó xảy ra khi một hoặc vài mạch máu trong não bị vỡ. Máu chảy ra từ các mạch bị đứt chèn ép các mạch máu gần đó và thậm chí tạo thành một vùng máu đông làm nghẽn nguồn cung máu tới các mô não xung quanh. Nói chung, đột quy do xuất huyết có xu hướng tác động tới mô não lớn hơn so với đột quỵ do thiếu máu cục bộ, do đó nó gây ảnh hưởng lớn hơn đến các chức năng của cơ thể bệnh nhân.

Các triệu chứng của cả hai loại đột quỵ đều tương tự nhau, mặc dù vậy triệu chứng của đột quỵ xuất huyết có thể nhiều hơn và nghiêm trọng hơn.

Các triệu chứng phổ biến là:

• Sự suy giảm và/hoặc tê liệt một bộ phận của cơ thể

• Nói ngọng;

• Một hoặc cả hai mắt bị mờ

• Buồn nôn

• Đau đầu đột ngột và dữ dội

• Uể oải, sau đó là hôn mê ở một số trường hợp.

• Đứng không vững và cơ không hoạt động

Các triệu chứng đối với từng bệnh nhân đột quỵ cũng khác nhau tùy thuộc và kích cỡ và vị trí cục đông máu gây ra đột quỵ. Đối với một số bệnh nhân, các triệu chứng có thể xuất hiện đột ngột, đối với một số khác, triệu chứng có thể phát triển từ từ kéo dài hàng giờ hoặc thậm chí vài ngày.

Các nguy cơ chính của đột quỵ là:

• Tuổi tác

• Huyết áp cao

• Nồng độ LDL cao/ nhiều cholesterol

• Đái tháo đường

• Hút thuốc lá

• Nghiện rượu

Tất cả các nhân tố trên gây ra xơ vữa động mạch (làm cứng động mạch), kết quả là điều này làm tăng nguy cơ của bệnh đột quỵ do thiếu máu cục bộ. Tương tự như vậy, các nguy cơ này cũng có thể khiến cho các mạch máu yếu đi, dẫn đến đột quỵ do xuất huyết.

Mặc dù một số nguy cơ đột quỵ không thể cải thiện được (ví dụ: tuổi tác), may thay phần lớn nguy cơ có thể được cải thiện bằng cách luyện tập để sống khỏe như:

• Theo dõi huyết áp thường xuyên và áp dụng biện áp điều trị khẩn cấp nếu phát hiện huyết áp cao.

• Định kỳ thử đường và cholesterol trong máu

• Duy trì cân nặng khỏe mạnh

• Ăn uống lành mạnh, khẩu phần ăn cân bằng

• Kết hợp tập thể dục hàng ngày

• Bỏ thuốc lá

• Tránh hoặc ngừng sử dụng ma túy và rượu.

Hãy thực hiện đồng thời và duy trì lâu dài các biện pháp này để ngăn ngừa đột quỵ.

(Nguồn: Singapore Heart Foundation)